Historia Banku Spółdzielczego
w Kolbuszowej

Historia Banku Spółdzielczego w Kolbuszowej

Bank Spółdzielczy w Kolbuszowej rozpoczął swoją działalność 08 grudnia 1874r. jako Towarzystwo Zaliczkowe „Szczęść Boże” założone z inicjatywy Franciszka Buczka i księdza Macieja Pajora. Skład Towarzystwa tworzyli przede wszystkim właściciele drobnych przedsiębiorstw wytwórczych i handlowych, rzemieślnicy i kupcy wywodzący się z klasy średniej oraz chłopi zajmujący się drobną produkcją rolną.

W odpowiedzi na zapotrzebowania na nowe środki inwestycyjne i dobra konsumpcyjne Towarzystwo wprowadziło nowe formy oszczędzania i kredytowania, które przyczyniły się do rozwoju produkcji towarowej i wzrostu poziomu życia mieszkańców powiatu kolbuszowskiego.

Przełom XIX i XX wieku odznaczał się dynamicznym rozwojem Towarzystwa w zakresie wzrostu liczby członków, zwiększenia wysokości udziałów członkowskich oraz ilości wypłacanych kredytów. Wzrost dochodów umożliwił m.in. budowę własnego budynku administracyjnego Towarzystwa w Kolbuszowej, który został oddany do użytkowania w 1906r.

Towarzystwo zaliczkowe „Szczęść Boże”

Na początku XX wieku Towarzystwo zaliczkowe „Szczęść Boże” – „stowarzyszenie z nieograniczoną poręką” przekształciło się w Spółdzielnię Zaliczkową „Szczęść Boże”- „stowarzyszenie z nieograniczoną odpowiedzialnością”, a w 1923r. statut Spółdzielni został dostosowany do ustawy o spółdzielniach i zarejestrowany w Sądzie Okręgowym w Rzeszowie.

W 1944r. – na wniosek Związku Rewizyjnego Spółdzielni w Generalnym Gubernatorstwie Okręg w Krakowie – Spółdzielnia Zaliczkowa „Szczęść Boże” połączyła się z funkcjonującą na terenie miasta Kasą Stefczyka. Nowa organizacja przyjęła nazwę Bank Spółdzielczy im. dr Stefczyka z nieograniczoną odpowiedzialnością w Kolbuszowej.

Po zakończeniu II wojny światowej następowała stopniowa odbudowa działalności spółdzielczej, jednak działalność kredytowa dla rolnictwa była wciąż nieznaczna. W 1949r. doszło do kolejnego połączenie, tj włączenia Komunalnej Kasy Oszczędnościowej do struktur Banku Spółdzielczego.

Gminna Kasa Spółdzielcza 1950 r.

Dnia 1 lipca 1950r. na podstawie zarządzenia Ministra Skarbu Banka Spółdzielczy im dr Stefczyka został przekształcony w Gminną Kasę Spółdzielczą. Przyjęto nowy statut, powołano nowe władze, a w 1951r. zorganizowano punkty kasowe w Cmolasie, Dzikowcu, Niwiskach i Kolbuszowej Górnej. Kolejna zmiana nazwy – na Kasę Spółdzielczą w Kolbuszowej nastąpiła w 1956r.

W 1958r. Kasa Spółdzielcza w Kolbuszowej została członkiem Związku Spółdzielni Oszczędnościowo-Pożyczkowych w Warszawie, zrzeszającego spółdzielcze instytucje finansowe. 21 maja 1961r., w oparciu o wzorcowy statut Związku Spółdzielni, dokonano zmiany statutu i nazwy Kasy Spółdzielczej, która od tej pory przyjęła nazwę Bank Spółdzielczy w Kolbuszowej.

Powołanie BGŻ 1975 r.

Ważnym momentem w rozwoju bankowości spółdzielczej był rok 1975. Z dniem 1 lipca 1975r. powołano Bank Gospodarki Żywnościowej (BGŻ), który przejął po byłym Związku Spółdzielni Oszczędnościowo-Pożyczkowych funkcję centralnego związku spółdzielczego, a po Banku Rolnym – funkcję centrali finansowej. Zadaniem BGŻ było tworzenie wspólnych warunków rozwoju gospodarki żywnościowej w strukturze terenowej. Bank Spółdzielczy w Kolbuszowej stał się tym samym faktycznym bankiem gminy.

Na podstawie Ustawy o prawie bankowym we września 1975r. dokonano zmian w statucie określających  obszar działania Banku na miasto Kolbuszowa i gminy: Kolbuszowa, Cmolas, Stary Dzikowiec i Niwiska oraz  zachowując status wszystkie dotychczasowych organów samorządowych. Zwiększono też udziały Banku w  Centrali BGŻ.

Od 1975r. znacznie rozszerzono działalność kredytową, obejmując nią całą ludność wiejską oraz gospodarkę nieuspołecznioną na wsi i w mieście, w tym dotyczącą obrotu ziemią. Łączna wartość kredytów udzielonych przez Bank wzrosła w latach 1975-1985 z 37 940 tys. zł do 151 060 tys. zł. Zwiększyła się też działalność oszczędnościowa i zasięg rozliczeń bezgotówkowych – w latach 1975-1985 oszczędności wzrosły z 31 423 tys. zł do 184 694 tys. zł, a rozliczenia – z 64 902 tys. zł do 248 887 tys. zł. Pomimo odłączenia się w 1982r. Starego Dzikowca jako samodzielnego banku, liczba członków Banku systematycznie wzrastała i na 31.12.1985r. wynosiła 4300 osób.

1982 r. Spółdzielnie Samorządnie kierowane

Zgodnie ze zmienionym w 1982r. prawem bankowym i spółdzielczym banki spółdzielcze stały się spółdzielniami samorządnie kierowanymi, a Bank Gospodarki Żywnościowej – ich centralnym związkiem spółdzielczym, centralą finansową, rewizyjną i organizacyjną. Od zmiany statutu odzwierciedlający w 1983r., wrosła też rola Rady Banku, która stała się rzeczywistym organem stanowiącym i nadzorczym.

Restrukturyzacji banków spółdzielczych 1994 r.

W 1994r. Ustawy o restrukturyzacji banków spółdzielczych i Banku Gospodarki Żywnościowej wprowadziła trójszczeblową strukturę organizacyjną bankowości spółdzielczej z podziałem na lokalne banki spółdzielcze, dziewięć banków regionalnych w formie spółek akcyjnych utworzonych przez banki spółdzielcze oraz Bank Gospodarki Żywnościowej S.A., pełniący funkcję banku krajowego wobec banków regionalnych i zrzeszonych w nich banków spółdzielczych. Terenowe banki spółdzielcze zachowały swą podmiotowość prawną, jednak ustawa ograniczyła zakres i zasięg terytorialny ich działalności, który mógł być rozszerzony jedynie za zgodą banku regionalnego. Bankiem regionalnym w składzie którego znalazł Bank Spółdzielczy w Kolbuszowej i 58 innych banków spółdzielczych z południowo-wschodniej Polski był Rzeszowski Bank Regionalny S.A. w Rzeszowie.

Z dniem 1 stycznia 2000r. do  Banku Spółdzielczego w Kolbuszowej przyłączono Bank Spółdzielczy w Majdanie Królewskim, który stał się odrębnym oddziałem.

Ustawa o funkcjonowaniu banków spółdzielczych 2000 r.

Nowe warunki prawne dla funkcjonowania spółdzielczego sektora bankowego stworzyła – obowiązująca do dziś – Ustawa o funkcjonowaniu banków spółdzielczych, ich zrzeszaniu się i bankach zrzeszających uchwalona  7 grudnia 2000r. Określiła ona m.in. podstawowe warunki funkcjonowania i współpracy sektora bankowości spółdzielczej, a także prawa i obowiązki banku zrzeszającego i zrzeszonych banków spółdzielczym.

Bank Polskiej Spółdzielczości S.A. w Warszawie, w którego Zrzeszeniu znalazł się Bank Spółdzielczy w Kolbuszowej został utworzony 15 marca 2002r. z połączenia banków regionalnych i zrzeszonych w nich banków spółdzielczych, tj.  Lubelskiego Banku Regionalnego S.A., Małopolskiego Banku Regionalnego S.A., Rzeszowskiego Banku Regionalnego S.A., Warmińsko-Mazurskiego Banku Regionalnego S.A., Banku Unii Gospodarczej S.A., Banku Południowo-Zachodniego S.A., a także Dolnośląskiego Banku Regionalnego S.A.

Bank Spółdzielczy w Kolbuszowej prowadzi obecnie działalność w sieci 5 placówek – Centrali Banku w Kolbuszowej, Filii w Kolbuszowej (otwartej w październiku 2008r.) oraz 3 oddziałach – w Niwiskach, Cmolasie i Majdanie Królewskim.